Bộ giáo trình ổn định bờ dốc và tường chắn Đại Học GTVT
Chương 1: Tính chất vật lý của đất
Chương 2 : Tính chất cơ học của đất
Chương 3: Phân bố ứng suất
Chương 4: Tính Lún
Chương 5: Sức chịu tải
Chương 6: Áp lực đất lên tường chắn
Chương 7: ổn định bờ dốc và tường chắn

Bµi
1
|
VÊn
®Ò chung vÒ æn ®Þnh bê dèc
|
I. ph©n lo¹i
c¸c hiÖn tîng mÊt æn ®Þnh bê dèc
·
Kh¸i
niÖm vÒ mÊt æn ®Þnh bê dèc lµ do nã bÞ ph¸ ho¹i do trît. Nguyªn nh©n lµ do sù
thay ®æi tr¹ng th¸i øng suÊt thiªn vÒ mÆt bÊt lîi ®èi víi m¸i ®Êt.
·
ë ®©y sù mÊt æn ®Þnh ®îc hiÓu lµ tÊt c¶ c¸c hiÖn
tîng di ®éng díi mäi h×nh thøc cña sên dèc tù nhiªn vµ m¸i dèc nh©n t¹o (taluy) theo híng ra phÝa ngoµi vµ xuèng
díi dÉn tíi ph¸ ho¹i nÒn ®êng vÒ æn ®Þnh toµn khèi còng nh vÒ kÝch thíc
h×nh häc vèn cã cña nã. Møc ®é t¸c h¹i do hiÖn tîng ph¸ ho¹i nh vËy g©y ra
tríc hÕt phô thuéc vµo ®Æc ®iÓm, ph¬ng thøc vµ quy m« chuyÓn dÞch cña ®Êt ®¸.
C¸c biÖn ph¸p phßng chèng thÝch hîp ®¬ng nhiªn còng phô thuéc vµo c¸c yÕu tè
®ã.
·
C¸c
hiÖn tîng g©y mÊt æn ®Þnh bê dèc hoÆc m¸i dèc, nãi chung ®îc ph©n ra lµm ba
lo¹i lín: sôt lë, trît, vµ tr«i.
1. Sôt lë
*
Sôt
lë lµ hiÖn tîng ®Êt ®¸ trªn
sên dèc hoÆc trªn m¸i dèc chuyÓn dÞch vÒ phÝa díi kh«ng theo m¹t tùa nµo râ
rÖt (hoÆc lµ kh«ng cã mÆt trît) vµ kh«ng duy tr× nguyªn khèi; ®Êt ®a scã thÓ
r¬i tù do, l¨n, ®æ… mét c¸ch ®ét ngét, tøc
thêi, nhng còng cã thÓ lë, trãc dÇn, tÝch tô l¹i phÝa díi ch©n dèc. Sôt lë
nh vËy còng cã thÓ bao gåm c¸c trêng hîp kh¸c nhau díi ®©y:
-
Sôt
lë c¸c t¶ng, khèi ®¸ cøng (®¸ ®æ, ®¸ l¨n): hiÖn tîng nµy chñ yÕu lµ do gi¶m
yÕu cêng ®é liªn kÕt t¹i c¸c mÆt cÊu t¹o cña ®¸ khiÕn cho tngf t¶ng, tõng
khèi ®¸ t¸ch khái ®¸ gèc r¬i xuèng. HiÖn tîng nµy rÊt phæ biÕn vµ t¸c h¹i trÇm
träng khi c¸c mÆt cÊu t¹o cña ®¸ n»m theo híng gÇn th¼ng ®øng, khi gi÷a c¸c
mÆt tÇng ®¸ cã xen kÏ c¸c líp ®Êt dÔ thÊm níc vµ cã nhiÒu c©y mäc tõ khe nøt,
khi vïng nói tuyÕn ®êng ®i qua cã nhiÒu ®o¹n tÇng, nhiÒu v¸ch ®¸ cheo leo
phong ho¸ nÆng nÒ, kÔ nøt ph¸t triÓn… §¸ ®æ, ®¸ l¨n cã thÓ lµm mÊt
®êng, t¾c ®êng vµ ®e do¹ c¸c ph¬ng tiÖn giao th«ng, ®Æc biÖt nguy hiÓm ë chç
chóng thêng x¶y ra ®ét ngét, nhanh vµ t¹o ra ®éng n¨ng lín.
-
Sôt
lë ®Êt hoÆc ®Êt lÉn ®¸ hay ®¸ rêi r¹c: thêng x¶y ra ë c¸c sên dèc hoÆc m¸i
dèc cã ®é dèc lín, ë c¸c tÇng sên tÝch bÞ xãi hoÆc khoÐt mÊt ch©n g©y sôt lë
®ét ngét.
-
Trãc
lë ®Êt ®¸: kh¸c víi hai trêng hîp trªn, nguyªn nh©n g©y ph¸ ho¹i ë ®©y kh«ng
ph¶i do b¶n th©n cÊu t¹o ®Þa chÊt bÊt lîi mµ chñ yÕu lµ do t¸c dông phong ho¸
bgÒ mËt, t¸c dông cña níc mÆt bµo mßn vµ t¸c dông cña níc ngÇm ch¶y lé ra
trªn mÆt sên dèc hoÆc m¸i dèc. KÕt qu¶ lµ ®Êt ®¸ bÞ trãc lë dÇn dÇn tÝch tô
l¹i díi ch©n dèc vµ mÆt dèc ngµy cµng bÞ ph¸ ho¹i trÇm träng (mÆc dï kh«ng x¶y
ra ®ét ngét vµ kh«ng nguy hiÓm tøc thêi nhng l©u dµi sÏ dÉn tíi sôt lë lín).
Trêng hîp nµy hoµn toµn cã thÓ x¶y ra ngay c¶ trªn c¸c sên vµ m¸i dèc tho¶i.
- Trît
*
Trît
lµ hiÖn tîng ®Êt ®¸ trªn sên dèc vµ m¸i dèc chuyÓn dÞch xuèng phÝa díi ch©n
dèc theo mét hoÆc vµi mÆt trît rÖt, thêng víi tèc ®é chËm (1-2 m / hµng
th¸ng, cã khi chØ 1~2 m / hµng n¨m). trõ phi ë giai ®o¹n cuèi cã thÓ ®ét ngét
di chuyÓn nhanh. HiÖn tîng trît x¶y ra thêng do rÊt nhiÒu nguyªn nh©n phøc
t¹p, hËu qu¶ lµ ph¸ ho¹i æn ®Þnh cña sên dèc trªn mét ph¹m vi nhÊt ®Þnh lµm
cho ®Êt ®¸ bÞ nøt nÎ, ®ïn ®èng, t¹o nªn bËc cÊp trªn mÆt sên dèc, khiÕn cho
nÒn ®êng bÞ ph¸ ho¹i hoÆc bÞ dÞch chuyÓn c¶ ®o¹n dµi. Nh÷ng trêng hîp trît
trªn sên dèc tù nhiªn víi mét quy m« lín nh vËy thêng ®îc coi lµ trît sên.
Tuú
theo c¬ chÕ trît, ngêi ta thêng ph©n biÖt hai trêng hîp: trît nguyªn khèi vµ trît kh«ng nguyªn khèi. Mçi trêng hîp
nµy l¹i ph©n thµnh c¸c lo¹i h×nh trît kh¸c nhau.
-
Trît nguyªn khèi: lµ trêng hîp trong toµn
bé qu¸ tr×nh trît, khèi ®Êt ®¸ trît vÒ c¬ b¶n vÉn duy tr× nguyªn khèi (hoÆc
chØ t¸ch thµnh vµi khèi lín). Lo¹i trît nµy thêng x¶y ra khi trong cÊu t¹o
sên dèc cã c¸c mÆt yÕu (nh mÆt ®øt g·y, líp kÑp mÒm yÕu, mÆt c¸c líp trÇm
tÝch), ®ång thêi ®Êt ®¸ trong khèi trît t¬ng ®èi v÷ng ch¾c. Tuú theo d¹ng mÆt
trît, trît nguyªn khèi cã thÓ lµ trît
quay (mÆt trît cong), hoÆc trît
ph¼ng (mÆt trît t¬ng ®èi ph¼ng).
Trît ph¼ng thêng x¶y ra
theo mÆt ®Êt ®¸, vÝ dô líp ®¸ cøng trît trªn mÆt líp sÐt hoÆc sÐt kÑp mÒm yÕu
n»m ë phÝa díi.
-
Trît
nguyªn khèi: lµ trêng hîp khèi ®Êt ®¸ khi di chuyÓn trªn mÆt trît bÞ biÕn
d¹ng, x¸o ®éng rÊt ®¸ng kÓ; khèi trît bÞ vì thµnh nhiÒu phÇn nhá hoÆc thµnh
m¶nh vôn. Nh vËy lo¹i trît nµy kh¸c víi sôt lë ë chç ®Êt ®¸ di chuyÓn theo
mÆt trît râ rÖt vµ víi tèc ®é chËm kh«ng ®ét ngét. Trît kh«ng nguyªn khèi x¶y
ra tríc hÕt phô thuéc vµo ®Æc ®iÓm cÊu tróc ®Þa chÊt cña sên dãcc, nh tÇng
phñ trªn ®¸ gèc.
- Tr«i
*
Tr«i
lµ hiÖn tîng ®Êt ®¸ ch¶y thµnh dßng trªn sên dèc xuèng phÝa díi. Dßng ®Êt ®¸
cã thÓ bao gåm ®¸ t¶ng, ®¸ hßn, cuéi sái, c¸t vµ ®Êt. Tuú theo møc ®é chøa lÉn
níc khi tr«i, thêng ph©n biÖt hai trêng hîp: dßng kh« vµ dßng ít.
-
Dßng kh«: thêng lµ c¸c s¶n phÈm
phong ho¸ vËt lý rêi r¹c (hµng triÖu mÐt khèi) tõ c¸c v¸ch nói cao di chuyÓn
liªn tôc trong mét thêi gian nhÊt ®Þnh xuèng phÝa díi sên dèc vµ t¹o nen
nh÷ng khèi tÝch tô ®¸ m¶nh (kh¸c víi hiÖn tîng ®¸ ®æ ë chç ®¸ m¶nh di chuyÓn
liªn tôc thµnh ®ît trong mét thêi gian nhÊt ®Þnh). Trong qu¸ tr×nh di chuyÓn,
c¸c s¶n phÈm rêi r¹c nµy thêng tù ph©n chuyÓn theo kÝch cì, khiÕn cho c¸c khèi
tÝch tô ®¸ cã mét ®Æc trng rÊt dÔ thÊy, ®ã lµ c¸c m¶nh ®¸ to thêng n»m phÝa
díi cïng, råi ®Õn c¸c m¶nh võa, cßn c¸c m¶nh nhá th× tËp trung ë ph¸i trªn.
C¸c khèi tÝch tô ®¸ m¶nh nh vËy còng cßn cã thÓ ®îc t¹o ra do kÕt qu¶ trît hoÆc sôt lë lín
tõ trªn nói cao.
Khi
tuyÕn ®êng ®i qua sên dèc cã c¸c khèi tÝch tô ®¸ m¶nh th× ph¶i kh¶o s¸t ,
thiÕt kÕ tØ mØ. C¸c sên tÝch tô ®¸ nµy rÊt dÔ mÊt æn ®Þnh do ®é dèc cña chïng
thêng ë tr¹ng th¸i c©n b»ng giíi h¹n. NÕu nÒn ®êng thiÕt kÕ kh«ng thÝch hîp,
lµm mÊt ch©n khèi tÝch tô ®¸ hoÆc g©y qu¸ t¶i trªn c¸c khèi ®ã th× nhÊt thiÕt
®êng sÏ bÞ ph¸ ho¹i, kh«ng nh÷ng thÕ cßn cã thÓ khiÕn cho ®Êt ®¸ l¹i tiÕp tôc
ch¶y, g©y nªn hËu qu¶ kh«ng lêng tríc ®îc
-
Dßng ít: lµ trêng hîp c¸c s¶n phÈm
phong ho¸, sôt lë vµ trît trªn c¸c lu vùc dèc vµ tr¬ trôi, Ýt c©y cá, gÆp
®iÒu kiÖn ma lò lín t¹o thµnh dßng ®Êt ®¸ lÉn bïn ch¶y å ¹t xuèng khe suèi,
dån ra cöa khe t¹o nªn c¸c b·i lò tÝch. Trêng hîp nµy thêng ®îc gäi lµ hiÖn
tîng dßng lò bïn ®¸. Dßng lò bïn ®¸ cã
thÓ trµn lÊp cÇu vµ nÒn ®êng ®i trong thung lòng. ë nh÷ng ®o¹n thung lòng hÑp,
bïn ®¸ bÞ ø t¾c g©y níc dÒnh lµm ngËp nÒn ®êng, kÕt qu¶ lµ c¸c c«ng tr×nh
cÇu, cèng vµ nÒn ®êng ®Òu cã thÓ bÞ ph¸ ho¹i.
II. nguyªn
nh©n chung lµm mÊt æn ®Þnh bê dèc
·
C¸c
nguyªn nh©n chung dÉn ®Õn c¸c hiÖn tîng mÊt æn ®Þnh bê dèc bao giê còng gåm
c¸c yÕu tè lµm gi¶m yÕu cêng ®é liªn kÕt kiÕn tróc, gi¶m yÕu søc chèng trît
(chèng c¾t) cña ®Êt ®¸ vµ c¸c yÕu tè lµm t¨ng khèi lîng b¶n th©n cña chóng,
t¨ng lùc g©y trît (lùc c¾t).
·
§ã
thêng lµ c¸c yÕu tè thiªn nhiªn nh
®iÒu kiÖn cÊu tróc ®Þa chÊt,, ®iÒu kiÖn ®Þa h×nh, thuû v¨n, ®Þa m¹o, c¸c ho¹t
®éng ®Þa chÊt ®éng lùc vµ c¸c yÕu tè do
ho¹t ®éng cña con ngêi lµm biÕn ®æi ®iÒu kiÖn thiªn nhiªn vèn cã.
1. C¸c nguyªn
nh©n lµm gi¶m yÕu cêng ®é ®Êt ®¸.
a) C¸c nguyªn nh©n thuéc b¶n chÊt ®Êt ®¸
§Êt
®¸ thuéc lo¹i yÕu, dÔ phong ho¸, dÔ ho¸ mÒm khi gÆp níc nh ®Êt sÐt, ®¸ phiÕn
sÐt, c¸c lo¹i ®¸ macma vµ trÇm tÝch bÞ phong ho¸ m¹nh, c¸c lo¹i ®Êt ®¸ cã kÕt
cÊu rêi r¹c…C¸c ®¸ bÞ cµ n¸t, bÞ ph¸ huû
kiÕn t¹o, ®¸ cã cÊu t¹o ph©n líp vµ cÊu t¹o xen kÏ c¸c líp yÕu, cã thÓ n»m dèc
ra ph¸i ngoµi sên dèc ®Òu dÔ g©y trît lë.
b) C¸c yÕu tè thóc ®Èy qu¸ tr×nh phong ho¸ vµ
qu¸ tr×nh biÕn ®æi ho¸ lý kh¸c khiÕn ®Êt ®¸ bÞ gi¶m yÕu cêng ®é.
- Sù ph¸ vì vËt lý cña c¸c
lo¹i ®¸ cã cÊu tróc h¹t (nh ®¸ granite, c¸t kÕt…)
díi t¸c dông cña dao ®éng nhiÖt ®é.
- Sù thuû ho¸, sù hÊp phô níc
cña c¸c kho¸ng vËt sÐt khi t¨ng ®é Èm; qu¸ tr×nh tr¬ng në vµ qu¸ tr×nh trao
®æi ion cña ®Êt sÐt còng cã thÓ dÉn ®Õn hËu qu¶ nh vËy. Khi bÞ kh« h¹n ®Êt sÐt
sÏ nøt nÎ, ®¸ phiÕn sÐt bÞ vì vôn vµ níc cµng dÔ thÊm vµo chóng qua khe nøt.
- Níc ngÇm hoµ tan vµ mang ®i
c¸c thµnh phÇn dÔ hoµ tan cã trong ®Êt ®¸ (nh c¸c muèi cacbonat, sunfat, clorua…);
níc díi ®Êt hoµ tan ®¸ v«i t¹o nªn c¸c hang ®éng Karst…
(nãi chung, níc ngÇm lµ mét nguyªn nh©n chñ yÕu g©y trît, sôt lë).
c) C¸c nguyªn nh©n vÒ ®iÒu kiÖn ®Þa h×nh, ®Þa
m¹o.
- §é dèc cña sên hoÆc m¸i dèc
cµng lín, mÆt sên dèc cµng tr¬ trôi, Ýt c©y cá th× ®Êt ®¸ cµng dÔ bÞ xãi mßn,
dÔ bÞ phong ho¸, do ®ã sên dèc hoÆc m¸i dèc cµng dÔ mÊt æn ®Þnh.
2. C¸c nguyªn
nh©n t¨ng lùc g©y trît (lùc c¾t).
a) C¸c nguyªn nh©n lµm t¨ng t¶i träng trªn sên dèc
- Níc mÆt vµ níc ngÇm thÊm
®Çy lç rçng ®Êt ®¸.
- §Êt ®¸ trît, sôt lë tõ phÝa
trªn xuèng råi tÝch l¹i trªn sên dèc.
- §æ ®Êt ®¸ ®µo ra trªn sên
dèc.
- §¾p nÒn ®êng hoÆc x©y dùng
c¸c c«ng tr×nh kh¸c trªn sên dèc, nhÊt lµ trªn c¸c sên tÝch tô ®¸ m¶nh.
b) C¸c nguyªn nh©n g©y ph¸ ho¹i ch©n sên dèc
- S«ng, suèi ch¶y xãi mßn mÊt
ch©n sên dèc thiªn nhiªn; r·nh biªn qu¸ dèc l¹i kh«ng ®îc gia cè t¹o ®iÒu
kiÖn cho níc ch¶y víi tèc ®é lín g©y xãi ch©n m¸i dèc nÒn ®êng.
- Sãng vç ph¸ ho¹i ch©n dèc vµ
ch©n c¸c v¸ch ®¸ ven biÓn.
- H¹ mùc níc díi ch©n dèc
mét c¸ch ®ét ngét; sau trËn lò mùc níc s«ng suèi, hå chøa níc h¹ ®ét ngét,
lµm t¨ng ¸p lùc thuû ®éng, gi¶m ¸p lùc ngang cña níi díi ch©n dèc.
- X©y dùng nÒn ®µo, kªnh, má
®¸, thïng ®Êu…
c) C¸c nguyªn nh©n g©y chÊn ®éng ®Êt ®¸
- §éng ®Êt.
- Næ m×nh khai th¸c ®¸ hoÆc
x©y dùng ®êng.
Khi xem c¸c nguyªn nh©n nãi
trªn cÇn chó ý.
-
Cã
nh÷ng nguyªn nh©n tiÒm tµng vµ cã nh÷ng nguyªn nh©n gaya ph¸ ho¹i ®ét biÕn. Do
®ã qu¸ tr×nh ph¸ ho¹i (trît., sôt lë, tr«i) còng gåm qu¸ tr×nh tiÒm tµng vµ
qu¸ tr×nh ®ét biÕn kÓ tõ khi ph¸t sinh nguyªn nh©n cho ®Õn hËu qu¶ cuèi cïng.
Nh÷ng nguyªn nh©n tiÒm tµng nhiÒu khi rÊt khã ph¸t hiÖn vµ khã cã biÖn ph¸p
lo¹i trõ. Tuy nhiªn, ®Ó cã biÖn ph¸p phßng chèng thÝch hîp kh«ng nh÷ng cÇn chó
träng nghiªn cøu, ®iÒu tra c¸c nguyªn nh©n ®ét biÕn, mµ cßn tuú theo ý nghi·
cña c¸c c«ng tr×nh ®êng cßn cÇn xem xÐt, xö lý c¶ nguyªn nh©n tiÕm tµng mét
c¸ch thÝch ®¸ng. C¸c hiÖn tîng ph¸ ho¹i cµng cã kh¶ n¨ng g©y hËu qu¶ nÆng th×
cµng cÇn ®i s©u ®iÒu tra nghiªn cøu kü c¸c nguyªn nh©n g©y ra chóng.
-
C¸c
hiÖn tîng trît, sôt lë vµ tr«i thêng ph¸t sinh vµ ph¸t triÓn do tæng hîp
nhieuÌ nguyªn nh©n, nhiÒu nh©n tè t¸c dông, rÊt hiÕm thÊy mét trêng hîp nµo
chØ do mét nguyªn nh©n duy nhÊt g©y ra. Thùc tÕ, cã nh÷ng nguyªn nh©n l¹i chÝnh
lµ nguyªn nh©n cña nh÷ng nguyªn nh©n kh¸c. Do ®ã, khi nghiªn cøu xö lý trît,
sôt lë… cÇn chó ý
xem xÐt ph©n tÝch c¶ qu¸ tr×nh chø kh«ng ph¶i chØ chó ý riªng c¸c hiÖn tîng,
c¸c sù kiÖn x¶y ra khi ®Êt ®¸ mÊt æn ®Þnh; cÇn chó ý ®iÒu tra c¶ m«i trêng
xung quanh (bao gåm c¶ c¸c yÕu tè nh cÊu tróc ®Þa chÊt, ®Þa chÊt thuû v¨n, ®Þa
h×nh, ®Þa m¹o, khÝ hËu chung cña c¶ vïng…) chø kh«ng ph¶i chØ chó ý ®Õn ®iÒu
kiÖn t¹i riªng chç sên dèc bÞ ph¸ ho¹i.
-
MÆc
dï cã nh÷ng nguyªn nh©n chung gièng nhau nhng tæ hîp c¸c nguyªn nh©n ®èi víi
mçi lo¹i trît, sôt lë vµ tr«i thêng cã nh÷ng nÐt kh¸c nhau, dÉn ®Õn ph¬ng
thøc vµ qu¸ tr×nh di ®éng cña ®Êt ®¸ trªn sên dèc còng kh¸c nhau nh trªn ®· nÕu. §©y chÝnh lµ quan
hÖ gi÷a nguyªn nh©n vµ hiÖn tîng, do ®ã viÖc ph©n lo¹i c¸c hiÖn tîng kh«ng
thÓ t¸ch rêi viÖc ph©n tÝch c¸c nguyªn nh©n ®Ó ®i tíi c¸c biÖn ph¸p phßng chèng
thÝch hîp.
III. c¸c biÖn
ph¸p phßng chèng mÊt æn ®Þnh bê dèc
1.
C¸c biÖn ph¸p tho¸t níc mÆt, níc ngÇm vµ h¹n chÕ ®Õn møc tèi ®a c¸c ¶nh hëng
xÊu cña níc nh:
- X©y dùng hÖ thèng ch¾n hoÆc
tho¸t níc ngÇm theo nguyªn t¾c tÇng läc ngîc;
- San lÊp kÏ nøt, lµm b»ng vµ
®Çm nÐn chÆt chÏ bÒ mÆt sên dèc ®Ó h¹n chÕ thÊm níc.
- Gia cè bÒ mÆt vµ ®Æc biÖt lµ
gia cè ch©n dèc ®Ó chèng xãi…
Môc ®Ých chÝnh cña c¸c biÖn ph¸p xö lý níc mÆt lµ:
Ø Kh«ng
cho níc tõ phÝa trªn sên dèc ch¶y vµo vïng trît, chÆn vµ ®a níc mÆt ch¶y
ra ngoµi ph¹m vi cÇn duy tr× æn ®Þnh.
Ø Tho¸t
nhanh níc ma trong vïng trît, h¹n chÕ ®Õn møc thÊp nhÊt lîng ma thÊm vµo
khèi trît vµ lµm kh« khèi trît.
2.
C¸c biÖn ph¸p chèng ®ì b»ng kÌ ch©n dèc, kÌ vai nÒn ®êng víi c¸c kiÓu têng
ch¾n kh¸c nhau :
- Têng träng lùc, têng b»ng
®¸ xÕp khan, ®¸ x©y, ®Êt cã cèt hoÆc bª t«ng.
- C¸c lo¹i têng ch¾n chØ cã
t¸c dông khi mãng cña chóng ®Æt trªn phÇn ®Êt ®¸ æn ®Þnh (phÝa díi mÆt trît
trong trêng hîp trît lë).
3.
C¸c biÖn ph¸p nh»m gi¶m t¶i träng phÝa trªn ®Ønh sên dèc vµ t¨ng khèi lîng
phÝa díi ch©n dèc :
Gi¶m
t¶i phÝa trªn sên dèclµ ®µo bá ®i mét phÇn khèi lîng ®Êt ®¸ trong ph¹m vi
khèi trît sao cho cã lîi vÒ mÆt c©n b»ng tÜnh häc, ®Ó nhê ®ã gi¶m lùc g©y
trît vµ t¨ng hÖ sè æn ®Þnh. Muèn vËy ph¶i gi¶m ®óng chç, v× nh ®· biÕt, nÕu
®µo ®Êt tuú tiÖn vµ kh«ng ®óng chç, v× nh ®· biÕt, nÕu ®µo ®at¸ tuú tiÖn vµ
kh«ng ®óng chç trªn sên dèc trît th× sÏ cã thÓ dÉn ®Õn kÕt qu¶ ngîc l¹i: lµm
“mÊt ch©n”,
gi¶m søc chèng ®ì ®ì, dÉn ®Õn c¸c hËu qu¶ tai h¹i. Do ®ã, biÖn ph¸p nµy thêng
®îc ¸p dông trong c¸c ®iÒu kiÖn sau:
-
Khèi
trît cã mÆt trît kh«ng s©u; mÆt trît cã d¹ng trªn dèc díi tho¶i.
-
PhÝa
trªn, ngoµi ph¹m vi khèi trît hoÆc gÇn tíi ®Ønh ph©n thuû, thÊy râ v¸ch ®¸ æn
®Þnh, tc lµ khèi trît kh«ng cã kh¶ n¨ng tiÕp tôc ph¸t triÓn lªn phÝa trªn.
-
B¹t
tho¶i m¸i nÒn ®êng qu¸ dèc còng lµ mét biÖn ph¸p gi¶m t¶i, t¬ng tù nh trªn,
nÕu ¸p dông mµ kh«ng ph©n tÝch kü th× ch¼ng nh÷ng kh«ng cã lîi mµ cßn cã thÓ g©y
ra nh÷ng hËu qu¶ ®¸ng tiÕc. §Æc biÖt, trong trêng hîp trît cã mÆt trît râ
rÖt vµ nÒn ®êng ®Æt ë phÝa díi khèi trît, nÕu b¹t tho¶i m¸i dèc nÒn ®êng sÏ
dÉn ®Õn gi¶m søc chèng trît nghiªm träng ®èi víi c¶ sên dèc. Do ®ã biÖn ph¸p
b¹t tho¶i m¸i dèc nÒn ®êng thêng chØ ¸p dông ®èi víi trêng hîp m¸i qu¸ dèc
g©y nªn hiÖn tîng trît lë côc bé ë vïng l©n cËn m¸i dèc.
4.
C¸c biÖn ph¸p gia cè bÒ mÆt chèng phong ho¸
vµ chèng sôt lë côc bé nh:
- X©y l¸t ®¸ bÒ mÆt m¸i dèc.
- Trång cá trªn m¸i dèc, hoÆc
trång c©y trªn sên dèc.
- X©y têng phßng hé…
IV. c¸c
ph¬ng ph¸p tÝnh to¸n æn ®Þnh bê dèc
1.
Ph¬ng ph¸p gi¶ thiÕt tríc h×nh d¹ng mÆt trît:
§Æc
®iÓm cña ph¬gn ph¸p nµy lµ xuÊt ph¸t tõ c¸c kÕt qu¶ quan tr¾c l©u dµi c¸c m¸i
®Êt thùc tÕ mµ ®a ra mét sè gi¶ thiÕt ®¬n gi¶n ho¸ vÒ h×nh d¹ng mÆt trît vµ
tõ ®ã nªu lªn ph¬ng ph¸p tÝnh gÇn ®óng.
Nhîc
®iÓm chñ yÕu cña c¸c ph¬ng ph¸p nµy lµ coi khèi ®Êt bÞ ph¸ ho¹i nh mét cè
thÓ, giíi h¹n bëi mÆt trît vµ mÆt dèc, ®ång thêi xem tr¹ng th¸i øng suÊt giíi
h¹n nh chØ x¶y ra trªn mÆt trît mµ th«i.
Thuéc
nhãm ph¬ng ph¸p nµy bao gåm:
a) Ph¬ng ph¸p mÆt trît cã
d¹ng g·y khóc:
ChØ
thÝch hîp cho trêng hîp khi ®· biÕt ph¬ng cña mÆt yÕu trong khèi ®Êt, hoÆc ®·
biÕt ph¬ng mÆt ®¸ gèc trªn ®ã m¸i ®Êt tùa vµo. Ph¬ng ph¸p nµy cßn ®îc dïng
trong trêng hîp m¸i ®Êt rêi kh«ng ®ång nhÊt.
b)
Ph¬ng ph¸p mÆt trît cã d¹ng xo¾n l«garit:
ChØ dïng ®îc khi m¸i ®Êt ®ång nhÊt.
c) Ph¬ng ph¸p mÆt trît cã
d¹ng trô trßn:
Ph¬ng
ph¸p mÆt tru trßn cã thÓ gi¶i quyÕt nhiÒu trêng hîp phøc t¹p cu¶ m¸i ®Êt. HiÖn
nay ®îc ¸p dông réng r·i trong thùc tÕ.
2.
Ph¬ng ph¸p dùa trªn lý luËn c©n b»ng cña ®Êt:
Ph¬ng
ph¸p nµy cho r»ng khi m¸i ®at¸ mÊt æn ®Þnh th× tr¹ng th¸i c©n b»ng giíi h¹n
kh«ng ph¶i chØ x¶y ra trªn mÆt trît mµ c¶ trong toµn bé khèi ®Êt bÞ trît. C¸c
ph¬ng ph¸p nµy dùa trªn lêi gi¶i chÆt chÏ cña bµi to¸n c©n b»ng giíi h¹n cña
X«c«lovxki vµ ph¶n ¸nh t¬ng ®èi ®óng ®¾n khèi ®Êt bÞ ph¸ ho¹i.
Nhîc
®iÓm cña ph¬ng ph¸p nµy lµ tÝnh to¸n rÊt phøc t¹p, tèn nhiÒu c«ng søc.